Wysokość opłaty od zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia

W postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych każda strona lub uczestnik może żądać udzielenia zabezpieczenia przez sąd. Tego rodzaju zabezpieczenie może przybrać formę np. komorniczego zajęcia ruchomości, wierzytelności drugiej strony zgromadzonych na koncie bankowym, ustalenia zakazu zbywania określonych składników majątku itd. do czasu zakończenia sprawy cywilnej. Instytucja zabezpieczenia ma na celu zapewnić skuteczność przyszłego rozstrzygnięcia sądowego w głównej sprawie, w szczególności w sytuacji uzasadnionego domniemania zamiaru wyzbycia się majątku przez drugą stronę postępowania sądowego.

Jednakże strona dochodząca udzielenia zabezpieczania winna we wniosku wykazać realizację przesłanek niezbędnych do udzielenia zabezpieczania, tj. uprawdopodobnić roszczenie oraz interes prawny dla udzielenia zabezpieczenia, definiowany w art. 7301 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego. Wykazanie drugiej z przesłanek często rodzi trudności osób zainteresowanych, co może spotkać się z oddaleniem wniosku o udzielenie zabezpieczenia.

Także w zakresie drugiej z ww. przesłanek strona zobowiązana mocą postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia najczęściej poszukuje szansy na podważenie niekorzystnego dla niej postanowienia.

W tym celu konieczne jest wniesienie środka odwoławczego w postaci zażalenia do sądu II instancji za pośrednictwem sądu I instancji, tj. tego, który wydał zwalczane postanowienie.
Skuteczne wniesienie zażalenia wymaga uprzedniego uiszczenia opłaty sądowej. Zgodnie z ogólnymi zasadami wnoszenia opłat od zażalenia, uregulowanymi w art. 19 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata sądowa od zażalenia wynosi piątą część opłaty (1/5), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, przy czym przepisy nie regulują wysokości opłaty od zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia.

Przepisy nie precyzują także, od jakiej opłaty (wartości bazowej) należy ustalać wysokość wpisu od zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia.
Wobec braku szczególnych regulacji dotyczących opłat od tego rodzaju środka odwoławczego, zgodnie z ogólnymi regułami za taką można by przyjąć opłatę sądowa należną za zainicjowania sprawy przed sądem, np. w sprawach o prawa majątkowe będzie to 5 % wartości przedmiotu sporu.

Takie stanowisko mogłoby jednak prowadzić do absurdalnych rezultatów, biorąc pod uwagę ustaloną wartość opłaty stałej od wniosku o udzielenie zabezpieczenia (ustaloną w art. 68 i 69 ww. ustawy, tj. odpowiednio 40 i 100 złotych), na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 marca 2007 roku (sygn. akt III CZP 4/07), wskazując, iż „(…) opłata stosunkowa może wynosić 100.000 zł, w sprawach o roszczenia majątkowe opłata od zażalenia mogłaby wynieść odpowiednio 20.000 zł i być tym samym 200 razy wyższa niż opłata od wniosku wszczynającego postępowanie w przedmiocie zabezpieczenia”. Tego rodzaju pogląd jest nie do przyjęcia również z uwagi na fakt, iż opłatę powinno pobierać się od przedmiotu zaskarżenia, nie zaś od dochodzonego w sprawie roszczenia.

Z powyższych względów właściwym punktem wyjścia dla ustalenia wysokości opłaty powinna być opłata stała od wniosku o udzielenie zabezpieczenia ustalona w art. 68 i 69 ww. ustawy, które korespondują z przedmiotem zaskarżenia, tj. rozstrzygnięciem w przedmiocie zabezpieczenia, a zatem piąta część odpowiednio kwoty 40 albo 100 złotych.
Biorąc pod uwagę, że zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy minimalna opłata sądowa w sprawach cywilnych wynosi 30 złotych, opłata od zażalenia na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia będzie równa opłacie minimalnej i wyniesie 30 złotych. Trafność powyższej konstatacji została potwierdzona w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2007 roku (sygn. akt III CZP 14/07).

Mateusz Kierok
Radca prawny