Składi ZUS za okres faktycznego nieprowadzenia działalności gospodarczej

Zawieszenie działalności gospodarczej jest możliwe wyłącznie w przypadku przedsiębiorców niezatrudniających pracowników. Zawieszenie, które następuje na wniosek zainteresowanego, nie oznacza jednak, że traci on status przedsiębiorcy, ponieważ na podstawie wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej, może on ponownie stać się aktywny na rynku.

Można sobie jednak wyobrazić, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nabywszy prawo do zasiłku macierzyńskiego, przestaje faktycznie prowadzić tę działalność, jednak nie zawiesza jej w sposób formalny. Tym samym, jako aktywny przedsiębiorca, pozostaje zobowiązana do płacenia składek ZUS. Jeżeli w takiej sytuacji powstanie zaległość w płaceniu składek, warto zastanowić się, czy istnieje możliwość odwołania się od decyzji ZUS nakazującej płatność. Rozwiązaniem mogłoby być zawieszenie działalności ze skutkiem wstecznym.

Art. 14a ust. 5 i 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.2015.584 j.t. z dnia 2015.04.29) stanowi, iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy, natomiast okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku. Z brzmienia przytoczonego przepisu wynika wprost, że nie ma możliwości zawieszenia działalności z mocą wsteczną. W świetle orzecznictwa może się jednak okazać, że istnieje inny sposób na odwołanie się od decyzji ZUS nakazującej płacenie składek za okres faktycznego niewykonywania działalności.

W myśl przepisów, przedsiębiorca zobowiązany jest bowiem do płacenia składek ZUS od dnia rozpoczęcia wykonywania takiej działalności do momentu zaprzestania jej wykonania. Działalność natomiast charakteryzuje się zarobkowaniem, zorganizowaniem i ciągłością, czyli innymi słowy brakiem rzeczywistej przerwy w prowadzeniu działalności.

Warto też zwrócić uwagę na fakt, że wpisy w ewidencji działalności gospodarczej mają charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny, co oznacza, że potwierdzają istniejący stan faktyczny i nie kreują stanu prawnego. Wpisy w rejestrze ustanawiają więc możliwe do obalenia domniemania faktyczne.

Powyższe prowadzi do wniosku, że przedsiębiorca może nie być zobowiązany do opłacania ZUS w okresie, kiedy faktycznie nie prowadzi on działalności. W tym duchu orzekł między innymi Sąd Apelacyjny w Łodzi, który w swoim wyroku z dnia 11 listopada 2012 roku stwierdził, że „samo niedopełnienie obowiązku wyrejestrowania, przy faktycznym zaprzestaniu prowadzenia działalności, nie może powodować obowiązku opłacania składek ZUS i zdrowotnych w okresie nieprowadzenia działalności”.

Trzeba jednak pamiętać, że pogląd prezentowany powyżej stanowi tylko jedną z możliwych interpretacji przepisów, a w podobnych sprawach, które będą rozpatrywane w przyszłości, sądy nie będą związane poprzednimi wyrokami. Kwestia uchylenia decyzji ZUS jest więc zależna od konkretnego stanu faktycznego i użytej przez strony argumentacji.

Paula Nowak