Przedawnienie roszczeń cywilnoprawnych w obrocie międzynarodowym

Na gruncie krajowym kwestia przedawnienia roszczeń o charakterze cywilnoprawnym regulowana jest przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Przepisy krajowe przewidują rozmaite terminy przedawnienia, ktre rżnią się od siebie w zależności od tego, czy mamy do czynienia z obrotem w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami, jak rwnież od rodzaju stosunku prawnego łączącego strony. Należy jednak pamiętać, że przepisy Kodeksu cywilnego znajdują zastosowanie jedynie wwczas, gdy podmioty danego stosunku prawnego mają siedzibę/miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Jeżeli natomiast mamy do czynienia z sytuacją, gdy strony pochodzą z rżnych krajw, wwczas rozwiązań dotyczących przedawnienia roszczeń należy poszukiwać w przepisach międzynarodowych. Zgodnie z regulacjami ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku Prawo prywatne międzynarodowe przedawnienie danego roszczenia podlega właściwemu dla niego prawu. W przedmiotowym zakresie ustawa ta odsyła do przepisw unijnych. Podstawowym aktem prawnym wiążącym państwa członkowskie jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 roku w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (tzw. Rozporządzenie Rzym I). Powyższy akt prawny uzależnia stosowanie prawa właściwego dla przedawnienia roszczeń od rodzaju danego stosunku prawnego. Jako przykład można wskazać umowę sprzedaży, w przypadku ktrej o przedawnieniu roszczeń decyduje prawo kraju, w ktrym sprzedawca ma siedzibę. Jeżeli natomiast w kontekście przedawnienia ww. rozporządzenie nie wskazuje danego rodzaju umowy, wwczas stosuje się prawo, ktre ma najbardziej ścisły związek z określonym roszczeniem. W każdym wypadku strony mogą dokonać ustaleń w zakresie stosowania wybranego przez siebie porządku prawnego. Drugim istotnym aktem prawnym jest Konwencja o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarw, sporządzona w Nowym Jorku w dniu 14 czerwca 1974 roku (tzw. konwencja nowojorska). Przewiduje ona czteroletnie okresy przedawnienia. Należy jednak podkreślić, że regulacje wspomnianej umowy międzynarodowej znajdują zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych krajw, ktre są jej sygnatariuszami. Konwencja została przyjęta przez Polskę i ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dnia 13 maja 1997 roku. Z uwagi na rozmaite zasady dotyczące przedawnienia roszczeń, w tym istotnie rżniące się od siebie okresy przedawnień w zależności od danego kraju, korzystnym rozwiązaniem wydaje się być dokonanie przez strony wyboru właściwego prawa. Należy przy tym pamiętać, że poddanie danego stosunku prawnego pod rozstrzygnięcie sądu mającego siedzibę w określonym państwie nie oznacza automatycznie wyboru właściwego prawa.

Piotr Stolarczyk
Radca prawny