Dzieło czy zlecenie

Regulacje dotyczące umowy o dzieło i umowy zlecenia zawarte w przepisach Kodeksu cywilnego są na tyle precyzyjne, że odróżnienie tych umów od siebie nie powinno nastręczać większych problemów również osobom niebędącym prawnikami. Okazuje się jednak, że w pewnych przypadkach zakwalifikowanie umowy do danego typu może nie być takie proste, przynajmniej zdaniem ZUS.

Wielokrotnie dochodzi jednak do sytuacji, w których Zakład Ubezpieczeń Społecznych, prowadząc czynności kontrolne u płatników, dokonuje swobodnej interpretacji zapisów umów o dzieło i dochodzi do wniosku, iż umowy te stanowią umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług. W efekcie ZUS wydaje decyzje stwierdzające obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od umów, które zdaniem Zakładu błędnie zakwalifikowano przez strony jako umowy o dzieło. W takiej sytuacji stronom umów nie pozostaje nic innego jak zaskarżenie decyzji poprzez złożenie do sądu stosownych odwołań.

Jako przykład powyższego należy wskazać na umowy o dzieło zawierane z tłumaczami, którzy wykonują zamówienia polegające na tłumaczeniu książek lub gier komputerowych, a następnie przenoszą na zamawiającego majątkowe prawa autorskie do stworzonych przez siebie utworów. W ocenie ZUS tego typu działania stanowią czynności o charakterze technicznym, dla których właściwa jest umowa zlecenia czy też umowa o świadczenie usług.

Należy podkreślić, iż z dziełem mamy do czynienia wówczas, gdy działania podejmowane przez jego wykonawcę prowadzą do stworzenia konkretnego, ustalonego przez strony przedmiotu (materialnego lub niematerialnego). Umowa o dzieło jest zatem klasyczną umową rezultatu. Odróżnia ją to od umów zlecenia i umów o świadczenie usług należących do kategorii umów tzw. starannego działania, w ramach których zleceniobiorca zobowiązuje się do podejmowania określonych czynności, ale nie do osiągnięcia oznaczonego rezultatu.   

Niewątpliwe tłumaczenie gry komputerowej, czy książki należy uznać za dzieło będące jednocześnie utworem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, dlatego też właściwą formą prawną dla jego wykonywania jest umowa o dzieło.

Kancelaria Prawna R. Jedynak, A. Rogowska sp.j. prowadzi obecnie kilkanaście postępowań przeciwko ZUS. Mając świadomość rozbieżności w orzecznictwie sądów, czekamy na rozstrzygnięcia.

Piotr Stolarczyk
Radca prawny